Қазақстанның ұлттық Казынасы
Санаты
Шарындағы түн. 1976 ж.
Түнгі уақыттағы жартасты жер. Сурет монохромды түстермен жазылған. Суреттің үстіңгі жағында көгілдір аспан, тек айдың жарығы сұр жартастардың иілістерін жарықтандырады, олардың пішіндері дөңгелектенген, осылайша автор Шарындағы түннің біз үшін қатерлі емес екенін көрсетеді.
Ескі ыдыс. XX ғ.
Шығыстық натюрморт төрт ыдыс пен табақ үстінде жатқан қауын бөліктерінен тұрады. Заттар түрлі түсті матаның аясында орналасқан. Қауын бөліктерінің сары түсі қара құмыралардың аясындағы жарқын екпін ретінде ұсынылған.
Қысқы Хиуа. 1975 ж.
Композиция күрделі шытырман кеңістігін көрсетеді, ол ықшамды геометриялық сәулеттік пішіндермен құрылған. Бір қарағанда, елсіз кеңістіктің сезімі пайда болады, бірақ суреттің ортасында орналасқан адамның қара түсі суретті жандандырады. Суретте шығыс қалаға тән сәулет орын алады. Жұмыс сары және құм-түсті бояулармен орындалған.
Көкөністер. 1962 ж.
Киіз үйде. XX ғ.
Бұл суретте үш планды композиция орын алған: алдыңғы планда қазақ ұлттық киіміндегі екі әйел адам қолдарында пиалаларын ұстап, мұқият әңгімелесіп отыр; екіншісінде – егде әйел мен жас жігіт, олар да пиаладан сусын ішіп отыр; алысырақ киіз үйдің жабдығын көрінеді. Суреттің түстері өте күрделі: жылы да, суық түстер де бар.
Камшат Доненбаеваның портреті. 1976 ж.
Суретте бидай алқабының аясында жас әйел бейнеленген. Әйел үстіне жұмыс киім киген: қызыл жейде, қара комбинезон, басында ақ үшкіл орамал. Қолдары жамбас үстіне қойылған, басы сәл оңға қарай бұрылған. Суреттегі барлығы: жарқын түс, жігерлі дене күй, кейіпкердің шымыр дене бітімі, оның күлімсіреуі және көңілді көзқарасы – суретті жасампаз күшке ие етеді. Жұмыс шынайы стильде орындалған.
Егістік. 1954 ж.
Көкжиек сызығы сурет кеңістігін екі тең бөлікке бөледі. Жоғарғы бөлігінде – бүкіл аспан сұр-ақ бұлттармен тартылған, олар оңнан солға қарай жүзуде. Төменгі бөлікте – жыртылған жер, оның қызғылт-сары атыздары көкжиекке ұмтылады. Жазықтықтардың жанасу нүктесінде, суреттің ортасынан сәл оң жақта аласа үй орналасқан.
Қол тимеген жер. 1954 ж.
Төменгі нүктеден жазылған панорамалық пейзаж. Суреттің үлкен бөлігін ақ бұлттары аспан алып тұр. Композицияның көлденең шешімі салқындық, кеңістік, табиғаттың ұлылығы сезімдерін тудырады. Пейзаж шынайы стильде жазылған.
Кошары на отгоне. 1981 ж.
Суреттің басты кейіпкері - түйенің үстіне мінген әйел, ол соқпақ жолмен суреттің оң жағына қарай бағытталады. Суреттің түсі жылы, сұр-қоңыр түстері басым. Жоғарғы сол жақ бұрыштан диагональмен төменгі оң жаққа дейінгі жолдың бағытына байланысты, түйенің қозғалысының баяу болып келетінін, және иесі оны еппен игергенін байқауға болады.
Сухотинск таңы. XX-XXI ғғ.
Төменгі нүктеден жазылған панорамалық тау пейзажы. Кескіндеме жасыл және көгілдір реңктердің басымдылығымен пастельді түстермен жасалған. Кең дала рельефі тауға айналады, ал аспан, су бетіндей, күзгі ландшафттың барлық түстерін көрсетеді.
Социалистік Еңбек Ері Дюйсембек Алданбековтың портреті. 1965 ж.
Алдыңғы планда ер адамның турасынан тұрған кеуде асты портреті. Ер адам жаңбырдан кейін ашық жасыл көгал аясында тұрып тұр, ол үстіне кәжең киген, басында ашық түсті шляпасы бар.
Джакупова төрағаның портреті. 1978 ж.
Алдыңғы планда жас қыздың белуарға дейінгі портреті. Турасынан тұрған портреті, қыздың көздері төмендеп, қолдары кеудесі алдында айқастырылған. Қыз стильдік ландшафт аясында ақ көйлек үстіндегі қызыл көкірекше киген. Портрет жасыл-сары түстермен орындалған.
Біржан-Сал. 1982 ж.
Үлкейтіп салынған қолында домбырасы бар қазақ ақынның кеуде асты портреті. Кейіпкердің жарқын бейнесін байқауға болады: күміс белбеуі бар қара-жасыл қамзол, бұқара, иығына тасталған қызыл астары бар шапан және мойынының үстіне киген ақ шарф, басында қазақтың ұлттық ерлер бас киімі - бөрік. Артындағы аясы – қара көк. Кейіпкер ішектеріне қолын тигізіп домбыра ұстап тұр, ол өлеңдік поэтикалық сайысы – айтысқа қатысуға дайын.
К. Нұрмағамбетов шопанның портреті. 1965 ж.
Біздің алдымызда композицияның оң жағында орналасқан ер адам шопанның турасынан салынған портреті. Түстері жарқын, күлгін және ақшыл-сары. Сурет шартты түрде үш бөлікке бөлінеді, жарқын және ауа сәулетті көрінісі жақсы жеткізілген, алдыңғы планы жылтыр, ақшыл сарғыш және сары. Артындағы аясы ашық күлгін және сұр түстеріне боялған, аясындағы көлденең формалары және шопанның тік сұлбасы статикалық суретке динамикалық көрініс береді. Шопан жылы ақшыл жасыл күпәйке киген, басына жылы қоңыр малақай, мойнына қара мойынорағыш киген. Оның әжімдерді жарып өтетін көзқарасына, төмендеген қастарына, сұр сақалына, тік келбетіне назар аударған жөн, кейіпкердің мықты, қатал мінезі сезіледі. Өсімдіктердің сұр түсті бояулары белестер мен аспанның түсімен үйлесіп келеді. Жалпы алғанда, жұмыс жұмсақ түстермен орындалған, соған байланысты автор кейіпкерге назар аудару мақсатына жетті.
Ақсақал портреті. 1965 ж.
Біздің алдымызда егде жастағы ер адамның белуарға дейінгі турасынан портреті. Ол қара сұр түсті күпәйке мен шалбар киген. Оның басында ұлттық қазақ бас киімі бар. Қарттың басы оң жаққа сәл иілген, қолдары тізесіне дейін төмендеген. Суретті қарағанда, көрермен назарын ақсақалдың қайғылы көзқарасына аударады. Тіпті отырған дене күйі де әлдеқалай таңдалмаған, оның сұр сақалы өзінің даналығын және қиын өмір жолын көрсетеді. Суретші артындағы аясын жарқын түсті бояумен орындаған. Қабырғада гүл түріндегі түрлі оюлары бар кілемді көреміз. Жалпы алғанда, композициялық жұмыс статикалық түрде шешілген.
Нан. 1971 ж.
Натюрморттың композициялық, түстік, кеңістіктік құрылымы суреттелген объектілердің гармоникалық үйлесіміне бағынады. Жоғарғы сол жақ бұрыштан оң жақ төменгі бұрышқа дейін диагональды шешімі бар композицияның геометриясы жайлылық сезімін тудырады. Ақ шүберектің матасы және сопақ пен тандыр нандардың жұмсақ түсті кереғары, құманның жарқын түсі балшықтан жасалған суық-жасыл құмыра түсіне қарама қарсылығы ауылдық түскі астың тыныш әңгімесі атмосферасын жеткізеді.
Әуеннің тууы. 1974 ж.
Натюрморт қазақ мәдениетіне жататын дәстүрлі нысандардан құрастырылған. Дала кеңістігі мен көкжиектегі тау тізбегінің бейнесі суреттің аясы ретінде алынған. Алдыңғы планда түрлі түсті текеметтің үстінде жатқан қазақтың ұлттық ішекті музыкалық аспабы – қобыз жатыр, оның жанында әйелдерге арналған бас киім – сәукеле.
Табыншылар. 1974 ж.
Біздің алдымызда дала кеңістігіндегі екі ер адам – табыншылардың бейнелері көрсетілген. Олар жазғы ыстық ауа райында мал бағып жүр. Алдыңғы планда біз күш-қуатқа толы, тұрып тұрған жас ер адамды көреміз. Ол үстіне ақ жейде, қоңыр көкірекше, қара шалбар киген, басында тақиясы бар. Оң қолында жылқыларды бағуға көмектесетін ұзын таяқты ұстап тұр, ал сол қолы созылған, ол егде табыншыға бір нәрсе көрсетіп тұр. Егде табыншы жас жігітті мұқият тыңдап отыр. Ақсақал жерде отыр, үстіне ұзын қамзол киген, басында тақиясы бар. Артқы аясында жылқылардың белесті кең далада жайылып жүргені бейнеленген. Дала біртіндеп көкжиегіне дейін созылып, көгілдір аспан мен ақ бұлттармен тұтасады.